Bạn sẽ có những lý tưởng thiết thực và nghị lực sáng tác sẽ trỗi dậy kích thích bạn làm việc, đến nỗi bạn không còn thì giờ mà nghĩ vơ vẩn, bới đống tro tàn của thời qua.Kinh nghiệm đó đã giúp ông hiểu rõ đời sống người Pháp.Sau tôi vào trường Trung học, rồi ngày qua tháng lại, quan niệm của tôi dần dần thay đổi.Vị bác sĩ săn sóc tôi chỉ khuyên có vài lời mà thay đổi hẳn đời tôi.Vợ con tôi khóc lóc mà tôi thì càng bị vùi sâu vào cảnh thất vọng.Bác sĩ lo bệnh đã nhập óc, nổi mụt trong óc thì tất chết.Thiệt là điên! Thiệt là vô lý! Tôi đã phí bao năm học bắt chước kẻ khác mới nảy trong cái sọ đặc như mít của tôi ý này: Phải theo tài năng riêng của mình, không thể nào bắt chước người khác được.Bác sĩ khám nghiệm thấy ông bị thương nặng ở xương sống làm hai chân ông liệt hẳn.Trong một bức thư tôi còn giữ đây, anh ta nói: "Tôi uống huýt ki xô đa, hút xì gà, ăn đủ thứ; cả những thứ đặc biệt của mỗi xứ lạ, độc có thể giết tôi được.Gia đình ông gặp hai tai hoạ liên tiếp.

Xem thêm Thu gọn